Znaczenie projektu

Immunoonkologia jest jedną z najbardziej dynamicznie rozwijających się dziedzin badań związanych z biologią i terapią nowotworów. W ostatnich latach nastąpił przełom w leczeniu nowotworów dzięki opracowaniu różnych metod immunoterapii, w tym m.in. terapii z użyciem przeciwciał blokujących tzw. punkty kontrolne układu odpornościowego (immune checkpoints), czyli receptorów ko-stymulujących o aktywności supresyjnej. Celem tych terapii jest pobudzenie efektywnej odpowiedzi przeciwnowotworowej oraz przełamanie immunosupresji indukowanej przez komórki nowotworowe. Problemem pozostaje wciąż bardzo zróżnicowana i trudna do przewidzenia odpowiedź na tego typu terapie, stąd warunkiem efektywnego zastosowania tych metod leczenia jest identyfikacja odpowiednich biomarkerów prognostycznych.

Dotychczasowe badania własne jak i innych naukowców niezbicie wskazują na kluczową rolę egzosomów, małych pęcherzyków błonowych wydzielanych przez różne typy komórek, w modulacji odpowiedzi immunologicznej skierowanej przeciw nowotworowi. Egzosomy, jako jeden z kluczowych elementów komunikacji międzykomórkowej zachodzącej w mikrośrodowisku guza i nośnik materiału genetycznego i funkcjonalnych cząsteczek supresyjnych pochodzących z guza, hamują przeciwnowotworową odpowiedź immunologiczną. Wpływają na inwazyjność komórek i powstawanie przerzutów, wzmacniają angiogenezę i indukują lekooporność. Dzięki obecności antygenów i markerów nowotworowych na powierzchni mikropęcherzyków pochodzenia nowotworowego, mikrocząstki te mogą być potencjalnie wykorzystywane w diagnozie, jako tzw. „płynne biopsje” lub służyć jako biomarkery w ocenie rokowania czy odpowiedzi na immunoterapie.

W niedawno zakończonym projekcie OPUS6 finansowanym przez NCN badacze z WUM wykazali immunosupresyjną rolę mikropęcherzyków w raku jajnika, zaś obecnie prowadzą projekt OPUS14, w którym badają egzosomy z płynu oskrzelowo-pęcherzykowego, jako potencjalne biomarkery upośledzenia odpowiedzi immunologicznej w niedrobnokomórkowym raku płuca. Dwa inne planowane projekty egzosomalne dotyczą wpływu metabolitów komórek nowotworowych na procesy egzocytarne w komórkach NK i limf. T oraz wpływu egzosomów na terapię przeciwciałami monoklonalnymi.